حالا دیگه هر سه تا پسر فریدون مرده ن، اونم
کرانه گزید از بر تاج و گاه نهاده بر خود سر هر سه شاه
پر از خون دل و پر از گریه روی چنین تا زمانه سرآمد بروی
تا عمرش رو میده به من و شما و منوچهر و بقیه
منوچهر یک هفته با درد بود دو چشمش پر آب و رخش زرد بود
و بعدش رسما شد شاه ایران.
همین موقع هاست که طرفای زابل، سام صاحب یه پسری میشه که موهاش سفیده عین پیرمردا. سام خیلی شاکی میشه
سوی آسمان سر برآورد راست ز دادآور آنگاه فریاد خواست
میگه آخه من با چه رویی این رو به در و همسایه نشون بدم
چو آیند و پرسند گردنکشان چه گویم از این بچه بدنشان
چه گویم که این بچه دیو چیست پلنگ و دورنگ است ورنه پریست
اینه که بچه رو میفرسته ببرن سر به نیست کنن.
فریدون نامه سلم و تور رو میخونه و به پیک میگه برو بهشون بگو اینجوریام نیست که شما از برادرکشی متنبه شدید و طلب بخشش دارید یا ما چیزی یادمون رفته باشه؛ اینجوریه که
کنون چون ز ایرج بپرداختید بکین منوچهر برساختید
نبینید رویش مگر با سپاه ز پولاد بر سر نهاده کلاه
درختی که از کین ایرج برست بخون برگ و بارش بخواهیم شست
پیک یه گوشش به حرفای فریدون، یه چشمش به قد و بالای منوچهر، حساب کار دستش میاد و فی الفور بر میگرده پیش سلم و تور و بهشون میگه آشتی خیلی دور از افق های دید منوچهر و فریدونه و تازه
گر آیند زی ما بجنگ آن گروه شود کوه هامون و هامون کوه
خلاصه، کاری از دست سلم و تور بر نمیاد جز اینکه واسه جنگ آماده بشن. جنگ هم میشه و توی روز جنگ
همه چیرگی با منوچهر بود کزو مغز گیتی پر از مهر بود
اول با تور رو در رو شد و
سرش را هم آنگه ز تن دور کرد دد و دام را از تنش سور کرد
بعدش به سلم میرسه و میگه
بکشتی برادر ز بهر کلاه کله یافتی چند پویی براه
کنون تاجت آوردم ای شاه و تخت ببار آمد آن خسروانی درخت
و خلاصه هرچی کاشتی خودت کاشتی و حالا هم خودت درو می کنی. سلم هم میره پیش تور.
یه خانمی هست به اسم ماه آفرید
که ایرج برو مهر بسیار داشت قضا را کنیزک ازو بار داشت
فریدون خبرِ وجود داشتن بچه ایرج رو که میشنوه کلی خوشحال میشه و به خودش امید انتقام میده که البته این بچه دختر میشه و دختر خوب هم که زره و کلاهخود نمیپوشه و گرز و شمشیر بر نمیداره و سوار اسب نمیشه بره انتقام پدرش رو بگیره! دختر خوب بزرگ میشه، ازدواج می کنه و یه پسر خوب به دنیا میاره. همین کاری که ایشون می کنه و اسم این پسر رو میذارن منوچهر.
جهان بخش* را لب پر از خنده شد تو گفتی مگر ایرجش زنده شد
و خودش شخصا مراحل رشد منوچهر رو تحت نظر می گیره.
چنان پروریدش که باد هوا برو بر گذشتی نبودی روا
خبر هم که همین جوری توی خونه نمیمونه که!
بسلم و بتور آمد این آگهی که شد روشن آن تخت شاهنشهی
میگن چی کار کنیم چی کار نکنیم؟ یه نامه عذرخواهی بنویسیم واسه فریدون و طلب بخشش کنیم. می نویسن و میدن دست پیک ببره برای فریدون.
___
* یعنی همون فریدون خودمون
از اون طرف، توی ایران همه منتظر برگشتنِ ایرج هستن.
فریدون نهاده دو دیده براه سپاه و کلاه آرزومند شاه
ولی جای ایرج، سرِ بریده ایرج از راه میاد.
بیفتاد از اسپ آفریدون* بخاک سپه سر بسر جامه کردند چاک
سیه شد رخ و دیدگان شد سپید که دیدن دگرگونه بودش امید
فریدون خیلی بلندمدت و خیلی به شدت برای ایرج عزاداری می کنه، باغ و خونه و دشت و غیره آتیش میزنه و خلاصه یه مدت زندگی رو میذاره کنار.
نهاده سر ایرج اندر کنار سر خویشتن کرد زی کردگار
و بعد از این که کلی با ایشون** در مورد "آقا این چه وضعشه!" گفتگو می کنه، خواسته های خودش رو میذاره روی میز:
همی خواهم از روشن کردگار که چندان زمان یابم از روزگار
که از تخم ایرج یکی نامور بیاید برین کین ببندد کمر
و بازم همچنان
برین گونه بگریست چندان بزار همی تا گیا رستش اندر کنار
___
*همون فریدون خودمون دیگه!
**همون کردگار!
خب! ایرج میرسه به کمپِ برادراش و سپاهِ برادراش.
بایرج نگه کرد یکسر سپاه که او بد سزاوار تخت و کلاه
بی آرامشان شد دل از بهر او دل از مهر و دیده پر از چهر او
همین نگاه، کار رو خراب می کنه. تور که داره ماجرا رو می بینه سلم رو هم صدا می کنه میگه بیا بببین چی شد!
از ایران دلم خود بدو نیم بود باندیشه اندیشگان برفزود
سپاه دو کشور* چو کردم نگاه از این پس جز او** را نخوانند شاه
در هر حال، گفتگوی بین برادرا شروع میشه. سلم و تور مراتب خشم خودشون رو به اطلاع ایرج میرسونن
بدو گفت تور ار تو از ما کهی چرا بر نهادی کلاه مهی
ترا باید ایران و تخت کیان مرا بر در ترک بسته میان
برادر که مهتر بخاور برنج بسر بر ترا افسر و زیر گنج
و ایرج هم مراتب آشتی طلبی خودش رو به اطلاع اونها میرسونه
من ایران نخواهم نه خاور نه چین نه شاهی نه گسترده روی زمین
بزرگی که فرجام او تیرگیست بر آن مهتری بر بباید گریست
حتی تا حذف بدون خونریزی خودش هم پیش میره ایرج و میگه
مکن خویشتن را ز مردم کشان کزین پس نیابی ز من خود نشان
بسنده کنم زین جهان گوشه ای بکوشش فراز آورم توشه ای
بخون برادر چه بندی کمر چه سوزی دل پیرگشته پدر
اما همونجوری که تمام غرایزتون بهتون می گن زور قهر از آشتی بیشتره و طعم و رنگ خون از هرچیزی تو این دنیا دلپذیرتره؛پس عاقبت تور
یکی خنجر آبگون برکشید سراپای او چادر خون کشید
بدان تیز زهرآبگون خنجرش همی کرد چاک آن کیانی برش
بعد هم سر جسد رو جدا می کنه و با تشریفات میذاره توی یه صندوق بفرسته برای فریدون که بفرما اینم سر شازده پسرت
کنون خواه تاجش ده و خواه تخت شد آن سایه گستر نیازی درخت
فریدون خیلی عصبانی میشه واسه اون دو تا پسر پیغام تنبیهی میفرسته و میره به ایرج هم میگه دنیا دست کیه. ایرج میگه دنیا همینه دیگه
بآغاز گنج است و فرجام رنج پس از رنج رفتن ز جای سپنج
چو بستر ز خاکست و بالین ز خشت درختی چرا باید امروز کشت
که هرچند چرخ از برش بگذرد تنش خون خورد بار کین آورد
آخرشم در راستای حفظ صلح جهانی میگه اگه برادرا این شکلی راضی ترن پس
نباید مرا تاج و تخت و کلاه شوم پیش ایشان دوان بی سپاه
آشتی کنیم خلاصه.
ایرج تدارک سفر میبینه و فریدون هم بر میداره به اون دو تا مینویسه که
سه فرزند را خواهم آرام و ناز از آن پس که دیدیم رنج دراز
بهشون خبر میده که ایرج داره میاد:
بیفکند شاهی شما را گزید چنان کز ره نامداران سزید
ز تخت اندر آمد بزین بر نشست برفت و میان بندگی را ببست
تحویلش بگیرید و روی هم رو ببوسید و پسرای خوبی باشید دیگه!
سرو اما حساب کتاب می کنه می بینه نمیشه پیشنهاد فریدون رو رد کرد، اونم با این خشونت! ولی واسه این که قبول پیشنهاد شبیه اطاعت کردن فرمان نباشه میگه: آخه ما نباید این پسرا رو ببینیم؟ بفرستشون
بیایند هر سه بنزدیک من شود روشن این شهر تاریک من
فریدون هم به پسراش میگه براتون سه تا دختر پسندیدم
ابا تاج و با گنج نادیده رنج مگر زلفشان دیده رنج شکنج
و می فرستدشون پیش سرو با هم معاشرت می کنن، سرو هم میره با دخترا مشورت می کنه و همه چیز به خیر و خوشی به جشن عروسی ختم میشه. بعدش فریدون بر می داره زمین رو بین سه تا پسرش تقسیم می کنه و به هر کدوم یه تیکه میده
یکی روم و خاور دگر ترک و چین سیم دشت گردان و ایران زمین
روم و خاور رسیده به سلم، ترک و چین به تور و ایران هم به ایرج، پسر کوچیکه!
چند وقت که میگذره سلم به این نتیجه میرسه که چندان از این وضعیت خوشش نمیاد.
نبودش پسندیده بخش پدر که داد او بکهتر پسر تخت زر
بدل پر ز کین شد برخ پر ز چین فرسته فرستاد زی شاه چین
دو تا برادر میبینن عمیقا در این مورد با هم تفاهم دارن پس مراتب اعتراضشون رو کتبا به اطلاع پدر میرسونن. سلم برمی داره مینویسه که "ای آقا!
جوان را بود روز پیری امید نگردد سیه موی گشته سپید
اونوقت تو که بابای مایی و
جهان مر ترا داد یزدان پاک ز تابنده خورشید تا تیره خاک
چی کار کردی؟ خوبه ش رو سوا کردی دادی به ایرج چند تا تیکه بدرد نخورش رو انداختی جلوی ما!پس منم تا هنوز موهام سیاهه
فراز آورم لشکر گرزدار از ایران و ایرج برآرم دمار
بالاخره، فریدون
به روز خجسته سر مهر ماه بسر بر نهاد آن کیانی کلاه
زمانه بی اندوه گشت از بدی گرفتند هرکس ره ایزدی
از ازدواج با هر دو دخترِ آقای جمشید و هر دو همسرِ سابقِ آقای ضحاک، فریدون صاحب سه پسر میشه: آقایان سلم و تور از خانم شهرناز و آقای ایرج هم از خانم ارنواز. این سه تا پسر بزرگ میشن و وقت تشکیل خونواده شون میشه. فریدون هم به عنوان یه پدر وظیفه شناس، یکی از آدم حسابی ترین افرادِ توی دست و بالش به اسم جندل رو راهیِ سفرِ مهمِ کشف و استخراج همسر برای این سه پسر می کنه.
بدو گفت برگرد گرد جهان سه دختر گزین از نژاد مهان
سه خواهر ز یک مادر و یک پدر پری چهر و پاک و خسروگهر*
جندل هم راه میفته و
به هر کشوری کز جهان مهتری بپرده درون داشتی دختری
نهفته بجستی همه رازشان شنیدی همه نام و آوازشان
آخرش دخترای آقای سرو، پادشاه یمن رو پسند می کنه و میره پیشش میگه فریدون سلام رسوند و گفت
مرا پادشاهی آباد هست همان گنج و مردی و نیروی دست
سه فرزند شایسته تاج و گاه اگر داستان را بود گاه ماه
و چرا دخترات رو ندی به این سه تا دسته گل ما؟
سرو چندان ذوق زده نمیشه از این پیشنهاد اما جرات رد کردنش رو هم نداره. میره پای مشورت و میشنوه که
اگر شد فریدون جهان شهریار نه ما بندگانیم با گوشوار
دختر نمی خوای بدی نده بابا! خوشش نیومد ما هم
بخنجر زمین را میستان کنیم بنیزه هوا را نیستان کنیم